RİSK ANALİZİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRMELERDE ÖNE ÇIKAN KONULAR

Değerli üyelerimiz. Elektronik denetimlerde takılacağınız muhasebesel konuları sizler için derleyerek aşağıya çıkarmış bulunmaktayız. Tüm denetim konuları sadece bunlarla ilgili olmayıp, aşağıdaki konularda en azından sizlerin bilgi sahibi olmanız yararınıza olacağı kanaatindeyiz.

    Muhasebe hesaplarınız üzerinde dikkat etmeniz gereken konular

1- Kasa hesabında sürekli olarak normalin üzerinde nakit bulunması

2-  Sirket ortak ve  ilişkili  kişilerine  yüksek tutarlı borç para verilmesine rağmen faiz gelirlerinin olmaması yada düşük olması

3- Sirketin ortağına ya da ilişkili kişilere sermayesinin üç katı tutarında borçlu olması

4- İşletmelerin kasa ve banka hesaplarında yeterli bakiye bulunmasına rağmen yüksek tutarlı kredi kullanımı nedeniyle oluşan finansman giderlerinin bulunması

5- Mükellef ile doğrudan yada dolaylı ilişkili kişiler üzerinden yapılan çek tahsilatları

6- Bilançoda yer alan ticari alacak tutarlarının gelir tablosundaki satışlar toplamı ile uyumlu olmaması

7-  Değersiz alacakların bulunması

8- Şüpheli alacaklar için şüpheli hale geldiği yıldan sonra dava açılarak karşılık gideri yazılması yada dava açılan dönemden sonra karşılık gideri yazılması

9- İlgili yılda şüpheli hale gelen alacak miktarı ile karşılık giderinin uyumsuz olması

10- İlgili dönem gelir tablosunda yüksek tutarda karşılık giderinin olması

11-  Alacak senedi için reeskont yapılmış olmasına rağmen borç senedi için reeskont yapılmaması

12-  Ticari borçlar bilançonun aktifindeki ticari alacaklar ve stoklar hesaplarıyla uyumlu olmaması (yüksel hazır değer-ödeme gücü - vadeli mal alımları ?)

13-  Yüksek tutarlı stok görünümü

14- Yüksek tutarda stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılması

15- Avans hesaplarının uzun süre açık tutulması ( örtülü finansman sağlama ?)

16- Maddi duran varlıkların tutarının işletmenin faaliyeti ile uyumu (İmalat işletmeleri, ticaret işletmeleri ?)

17-  Maddi duran varlıkların dönen varlıklarla uyumu (yüksek stok – depo?)

18-  Dönem için amortisman ayırma yönteminin değiştirilmesi

19-  Dönem içi duran varlık satışına paralel olarak ayrılan amortisman kayıtlarında düzeltme yapılıp yapılmadığı hususu

20- Yenileme fon hesabının kullanımı

21- Büyük tutarda hazır değeri mevcut iken banka kredi kullanımı olması

22- Banka kredi kullanımı varken ortaklara borç verilmesi

23- Karlılık oranının sektörel ortalamaya göre sapma göstermesi

24- Gelir tablosunda yer alan toplam satışlara oranla karın düşük olması

25- Karlılık oranının diğer yıllara göre sapma göstermesi

26- Teslim ve hizmet bedelini kredi kartı ile tahsil eden mükelleflerin kredi kartı işlem bilgileri ile hasılatının uyarıcı boyutta farklılık arz etmesi

27- Satış iskontoların işletmenin faaliyette bulunduğu sektörle uyumu

28- İlişkili kişilerle olan işlemlerde uygulanan iskonto oran veya tutarlarının emsallere uygunluğu

29- Dönem sonu - örtülü kazanç dağıtım aracı

30- Faaliyet giderlerinin işletme büyüklüğü ve hasılatıyla uyumu

31- Faaliyet giderleri/faaliyet karlılığı önceki dönem verileri ile sektör

32- Dövizli alacak ve borçlar VUK genel tebliğindeki kurallarla değerlenmemiştir.

33- İşletmeden çekilen iktisadi kıymetler emsal bedel ile

değerlenmemiştir.

34- Alacak ve borç senetlerinin değerlenmesinde (reeskont) iç iskonto formülü yerine dış iskonto formülü esas alınarak yapılmıştır.

35- Hatır senetleri reeskonta tabi tutulmuştur.

36- Alacak senetleri reeskonta tabi tutulurken borç senetleri reeskonta tabi tutulmamıştır.

37- Şüpheli alacak karşılığı alacağın şüpheli hale geldiği tarihte ayrılmamıştır.

 37- Teminatlı alacaklar için karşılık ayrılmıştır.

38- Kamu kurum ve kuruluşlarından olan alacaklar için karşılık ayrılmıştır.

39- Verilen avans için şüpheli alacak karşılığı ayrılmıştır. ? (Şartlar)

40- Kıymeti düşen mallar için takdir komisyonu kararı olmadan karşılık ayrılarak gider kaydedilmiştir.

41- Amortisman oranı VUK hükümlerinde yer alan orandan daha yüksek uygulanmıştır. (7338 ile değişiklik)

42- Normal usulde amortisman ayrılırken azalan bakiyeler usulüne geçilmiştir.,

 43- Kullanılmaya hazır halde bulunmayan iktisadi kıymetler için amortisman ayrılmıştır.

44- Özel maliyet bedeli niteliğindeki harcamalar gider kaydedilmiştir.

45- Özel maliyet bedeli üzerinden azalan bakiyeler usulüne göre amortisman ayrılmıştır.

46- İtfa süresi dolmuş iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulmuşlardır.

47- Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yeniden değerleme değer artış fonu sermayeye ilave dışında başka bir hesaba ilave edilerek dönem karı ile ilişkilendirilmemiştir.

48- İhtiyari olarak amortisman ayrılmamış yılların amortismanı yeniden değerleme artış fonunu hesabında dikkate alınmamıştır.

1.  Karlılık oranının sektörel ortalamaya göre sapma göstermesi,

1.  POS satışlarının sektör ortalamasının altında ya da üstünde olması,

1.  Net Satışlarına oranla yüksek tutarlı pazarlama, satış ve dağıtım gideri, genel yönetim gideri, karşılık gideri, kambiyo zararı, finansman gideri olması,
2.  Nakit satışlarının sektör ortalamasının altında ya da üstünde olması,

1. Gelir tablosunda yer alan toplam satışlara oranla karın düşük

 54- Bilançodaki kasa hesabında yüksek tutarda nakit bulunması,

 55- Bilançodaki banka hesapları ile fiili banka hesapları arasında fark bulunması,

56-Şirketin bilançosunda banka kredisi ve ortaklardan alacaklar hesabının bulunması,

57- Bilançolarında yer alan kasa ve banka hesaplarında nakit bulunduğu halde yüksek tutarlı banka kredisi kullanımı,

58-Banka hesap hareketleri ve çek hareketleri ile mal satışı ya da alışı yapılan mükellefler arasında uyumsuzluk olması,

59- Bilanço kalemleriyle ilgili yatay ya da dikey rasyo analizlerindeki sapmalar, uyumsuzluklar

1. İşletmenin sürekli zarar beyan etmesi,

 61- Şirket ortağına sermayenin üç katından fazla borçlanılması,

 62- Karlılık oranının diğer yıllara göre sapma göstermesi,

1.  Finansman giderlerinin yüksek olması,
2. İşletmelerin kasa ve banka hesaplarında yeterli bakiye bulunmasına rağmen yüksek tutarlı kredi kullanımının bulunması,
3. Finansman gider kısıtlamasına tabi olmasına rağmen, beyanname ekinde K.K.E.G. notunda buna dair veri olmaması,
4. Alınan Çekler hesabındaki tutarlar ile toplam satış tutarlarının karşılaştırılması sonucu çekler hesabının satışlar hesabından yüksek olması,

1. Başka bir mükellef incelemesi yapılırken söz konusu mükelleften mal ya da hizmet alışı ya da satışı yapılması,
2.  Beyanname, ekleri ve bilanço/gelir tablosu dipnotlarındaki tutarsızlıklar bulunması,
3. Devreden KDV’lerin yüksek olması ve süreklilik göstermesi,
4. Teslim ve hizmet bedelini kredi kartı ile tahsil eden mükelleflerin kredi kartı işlem banka bilgileri,  KDV beyanname bilgileri analizine göre riskli olarak değerlendirilmesi,
5. Bilanço veya Gelir tablosunda yer alan bazı riskli hesapların yüksek tutarlı olması (İş Avansları, Sipariş avansları gibi)
6. Yüksek kazanç elde edilmesine rağmen gelir beyanı düşük olan veya vergi beyanları ile uyumsuz yaşam standardı sürdüren mükellefler

 RAHMİ ÇELİK

 ODA DANIŞMANI